Bỏ thi lớp 10 không chỉ là cải cách mà là bài toán quy hoạch giáo dục

Bỏ thi lớp 10 có thể giảm áp lực học tập nhưng để xét tuyển công bằng, các chuyên gia cho rằng cần mở rộng trường lớp và tiến tới phổ cập THPT. Nhiều giải pháp đã được đề xuất nhằm nâng cao chất lượng đánh giá và phân luồng học sinh phù hợp với thực tiễn.

Phổ cập THPT và mở rộng trường lớp: "Chìa khóa" để bỏ thi lớp 10

Thực tế, nhiều năm qua, kỳ thi tuyển vào lớp 10 ở một số địa phương rất khắc nghiệt và cạnh tranh hơn cả đại học. Nhiều ý kiến cho rằng, để không phải dựa vào kỳ thi sàng lọc, việc phổ cập giáo dục trung học phổ thông cùng với mở rộng quy mô trường lớp là điều kiện tiên quyết và không thể thiếu.

Thầy Lê Trung Kiên, Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Gia Thiều (Long Biên, Hà Nội), cho biết: “Nếu bỏ thi vào lớp 10, cần phải có giải pháp thay thế đảm bảo công bằng. Ví dụ như xét tuyển bằng học bạ Hà Nội từng áp dụng rồi, nhưng chỉ hiệu quả trong một, hai năm đầu. Sau đó, "học bạ đẹp" trở thành phổ biến, không phản ánh đúng năng lực học sinh”.

Theo thầy Kiên, chỉ khi phổ cập giáo dục trung học phổ thông, tức học sinh được học gần nơi cư trú, thì xét tuyển mới thực sự công bằng. “Muốn làm được điều đó, phải mở thêm trường, tăng số lớp, đảm bảo đủ chỗ học. Nếu không có đủ điều kiện, vẫn phải thi để sàng lọc”.

Chị Hải Yến, phụ huynh có con học lớp 9 ở Hà Nội cũng cho rằng, việc bỏ thi cũng đồng nghĩa học sinh sẽ không còn được tự do chọn trường mà phải học ở khu vực cư trú. Xét hay thi đều là hai hình thức tuyển chọn khác nhau, nhưng bản chất đều phải chọn lọc. Phụ huynh rất lo ngại việc xét tuyển vì sợ không công bằng.

Giải pháp thay thế cho kỳ thi vào lớp 10 cần được thiết kế cẩn trọng, minh bạch và dựa trên thực tiễn, đảm bảo quyền lợi công bằng cho học sinh

Theo nhiều chuyên gia giáo dục, chủ trương là đúng, nhưng để thực hiện thì phải có lộ trình, điều kiện cụ thể. Đây là bài toán nhiều biến số, cần giải pháp tổng thể. Trong đó, việc mở rộng trường lớp là yêu cầu cấp thiết tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM, nơi dân số tăng nhanh và nhu cầu học tập rất cao.

Thầy Nguyễn Quang Thi, Trường THPT Bảo Lộc (Lâm Đồng), cũng đưa ra đề xuất rất thiết thực: “Bộ Giáo dục và Đào tạo nên xây dựng ngân hàng đề thi và bỏ kỳ thi tuyển sinh lớp 10 để giảm áp lực và tạo sự công bằng cho học sinh”.

Thầy Nguyễn Quang Thi, Trường THPT Bảo Lộc (Lâm Đồng), cũng đưa ra đề xuất rất thiết thực: “Bộ Giáo dục và Đào tạo nên xây dựng ngân hàng đề thi và bỏ kỳ thi tuyển sinh lớp 10 để giảm áp lực và tạo sự công bằng cho học sinh”.

Theo thầy, ở bậc THCS, học sinh đã trải qua nhiều bài kiểm tra thường xuyên, giữa kỳ, định kỳ, và học bạ chính là cơ sở để xét tuyển, giúp tiết kiệm kinh phí cho địa phương”, thầy phân tích. Thầy còn dẫn chứng các địa phương như Cà Mau, Gia Lai, Vĩnh Long và Lâm Đồng đã áp dụng phương án xét tuyển lớp 10 trong nhiều năm và đạt kết quả tốt. Tỉnh Lâm Đồng đã sử dụng phương án này hơn 10 năm với kết quả thi tốt nghiệp THPT thuộc top cao cả nước. Quan trọng là tổ chức dạy học và quản lý chất lượng, không phải do thi hay không thi.

Đổi mới thi cử và phân luồng cần đảm bảo minh bạch và công bằng

Trong bối cảnh này, các chuyên gia giáo dục đã đưa ra nhiều quan điểm và giải pháp nhằm cải thiện chất lượng đánh giá, đồng thời xây dựng hệ thống phân luồng học sinh phù hợp với thực tiễn.

Thầy Nguyễn Quang Thi cho rằng, mỗi địa phương cần xây dựng đề án tuyển sinh phù hợp, đảm bảo học sinh học gần nơi cư trú. Trường học chịu trách nhiệm về chất lượng giảng dạy trước lãnh đạo sở giáo dục. Ngoài ra, với chính quyền địa phương hai cấp, mỗi xã, phường hầu như đều có ít nhất một trường THPT, thuận tiện cho việc phân luồng học sinh theo khu vực cư trú.

TS Hoàng Ngọc Vinh, nguyên Vụ trưởng Vụ Giáo dục chuyên nghiệp (Bộ GD-ĐT), cho rằng việc đổi mới kỳ thi và phân luồng học sinh hiện nay vẫn còn nhiều bất cập, cần được nhìn nhận và giải quyết một cách triệt để.

Trước hết, ông chỉ ra rằng việc tổ chức quá nhiều kỳ thi đang gây áp lực lớn cho học sinh, đồng thời mâu thuẫn với nguyên tắc đánh giá liên tục trong quá trình học tập. Theo ông, cần có phương án điều chỉnh phù hợp, trong đó xét tuyển dựa trên học bạ minh bạch và đáng tin cậy là một hướng đi khả thi để giảm gánh nặng cho cả học sinh và nhà trường.

Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo rằng phương thức xét tuyển học bạ hiện nay đang bị nghi ngờ về độ tin cậy. Để khắc phục, cần nâng cao chất lượng quản lý đề thi, tăng cường thanh tra giáo viên và chú trọng đạo đức nghề nghiệp trong đánh giá học sinh. Ông đề xuất ứng dụng công nghệ blockchain trong quản lý thi cử nhằm ngăn chặn gian lận và đảm bảo tính minh bạch trong toàn bộ quy trình.

Bên cạnh đó, TS Vinh nhấn mạnh rằng việc phân luồng học sinh cần được xã hội hóa mạnh mẽ. Ông đề xuất mở rộng vai trò của các trường cao đẳng nghề, kết hợp giáo dục phổ thông với đào tạo kỹ năng nghề. Cách làm này sẽ giúp học sinh có thêm lựa chọn phù hợp với năng lực cá nhân và nhu cầu thị trường lao động, đồng thời nâng cao cơ hội việc làm sau tốt nghiệp.

Có thể nói, giải pháp thay thế cho kỳ thi vào lớp 10 cần được thiết kế cẩn trọng, minh bạch và dựa trên thực tiễn, đảm bảo quyền lợi công bằng cho học sinh, đồng thời mở rộng quy mô và chất lượng giáo dục phổ thông và nghề nghiệp.

Theo báo Tiên phong

Bài viết khác

Góc cuộc thi

banner
banner
banner
banner
banner
banner
banner
banner
banner
Bản quyền thuộc về . Thiết kế website bởi Tâm Phát