Anh Hoàng Long - người đã có hơn 20 năm kinh nghiệm Kỹ sư trưởng, Quản lý dự án, Quản lý cơ điện cho các công trình tòa nhà lớn ở Hà Nội như công trình tòa nhà 83 Lý Thường Kiệt, các công trình của Vingroup, Công ty Đầu tư và Thương Mại Thủ Đô chia sẻ về nghề như sau:

Có thể thấy, cơ điện tử là một ngành rất quan trọng và không thể thiếu trong sự phát triển của khoa học kỹ thuật hiện đại. Chính vì vậy ngành kỹ thuật cơ điện tử đã trở thành một ngành học “hot” và thu hút rất nhiều bạn trẻ, đặc biệt là những bạn yêu thích máy móc và đam mê công nghệ. Mời bạn đọc cùng theo dõi chi tiết hơn về nghề kỹ sư cơ điện (M&E) qua sự chia sẻ của chuyên gia trong bài viết dưới đây.

Chân dung một kỹ sư cơ điện (M&E)

M&E là viết tắt của từ Mechanical and Electrical (được hiểu đơn giản là cơ và điện). Kỹ sư M&E được gọi chung cho các kỹ sư làm trong hạng mục cơ điện tòa nhà. Kỹ sư cơ điện thì có rất nhiều vị trí khác nhau như: Kỹ sư cơ điện của cơ quan chủ đầu tư, kỹ sư cơ điện của tổng thầu,... đối với từng loại kỹ sư có nhiệm vụ khác nhau. Ví dụ như kỹ sư cơ điện của đơn vị thi công nhà thầu phải có hiểu biết về chuyên môn, ngoài ra người này phải làm tốt dịch vụ tốt ở công trường, xem bản vẽ, hướng dẫn cho công nhân làm thì mới biết được các quy chuẩn về nghiệm thu và tính toán khối lượng. Đối với kỹ sư cơ điện tổng thầu phải điều hành một nhóm các kỹ sư cơ điện. Đối với kỹ sư cơ điện của chủ đầu tư, ngoài công việc điều khiển tổng thầu thì có thể can thiệp công việc của nhà thầu phụ, còn phải kết hợp điều phối các bộ môn khác như: Điện, nước, phòng cháy chữa cháy,... để làm sao kết quả cuối cùng là vận hành tổng thể hoạt động của công trình trơn tru, trôi chảy. Tiếp theo, kỹ sư cơ điện phải có hiểu biết về quy định của pháp luật như quy định về phòng cháy chữa cháy, có một số kỹ năng để làm việc với các cơ quan luật của Nhà nước như các đơn vị thanh kiểm tra hoạt động phòng cháy chữa cháy. Khi vận hành và bị thanh, kiểm tra, phải hiểu biết pháp luật và thực hành theo đúng pháp luật. Nếu bị thanh kiểm tra phải đưa ra được quan điểm đúng hay sai, phải có lý luận riêng của mình dựa trên hoạt động thực tiễn, yêu cầu kỹ thuật của công trình và quy định của pháp luật.

Vai trò của kỹ sư cơ điện

Đối với cơ quan chủ đầu tư thì vị trí kỹ sư cơ điện đóng vai trò kết nối rất lớn, cần phối hợp với bên nhà thầu xây dựng để làm sao cho các công việc không bị chồng lấn lên nhau, làm sao đạt được mục đích, hiệu quả mong muốn của chủ đầu tư.

Kỹ sư cơ điện mang lại rất nhiều tiện ích cho khách hàng. Với chủ đầu tư, kỹ sư cơ điện tham gia từ phần lên phương án - phương án này liên quan đến tiện ích (tiện ích của chủ đầu tư ngoài sân, vườn, gạch). Ngoài ra, cơ điện còn rất nhiều mảng việc cần phụ trách như hệ thống nhà thông minh (có những tòa nhà sử dụng hoặc không sử dụng hệ thống điều khiển tòa nhà) và kỹ sư cơ điện sẽ tư vấn cho chủ đầu tư những điều này bởi nó sẽ lên quan đến việc tiện ích sử dụng của cư dân khi đi vào sử dụng rất nhiều.

Trình độ học vấn, bằng cấp và chứng chỉ chuyên môn cần có đối với vị trí này

Yêu cầu trình độ tối thiểu là phải tốt nghiệp đại học. Để trở thành một kỹ sư M&E giỏi, ngoài nắm vững kiến thức lý thuyết, các kỹ sư phải trau dồi kinh nghiệm trong công việc, không ngừng học hỏi thủ thuật thi công của các nhà thầu M&E đi trước thì mới thành công. Theo kinh nghiệm của anh Long, nên bắt đầu từ những người đi từ đơn vị nhà thầu trở lên, bởi vì họ sẽ có cơ hội nắm bắt công việc kỹ càng hơn, biết được toàn bộ quy trình, hiểu sâu cặn kẽ thì đến khi quản lý công trình sẽ chặt chẽ hơn, có thể xử lý tình huống và tránh ảnh hưởng đến tiến độ giao cho khách. Thông thường, các kỹ sư M&E không cần phải thông thạo cả 2 phần cơ và điện, vì trong thực tế các phần cơ và điện lại được chia nhỏ ra các phần khác nhau nữa, mỗi phần sẽ có các kỹ sư chuyên nghiệp về phần đó đảm trách. Tuy nhiên người ta vẫn hay gọi chung là kỹ sư M&E bởi sự liên quan mật thiết và phối hợp qua lại giữa 2 đối tượng này (cơ và điện). Một kỹ sư M&E chuyên nghiệp phải có các kiến thức tốt cả về cơ lẫn điện.

Tuy không quá chú trọng về giao tiếp với kỹ sư cơ điện nhưng ngoại ngữ cũng cần thiết bởi kỹ sư cơ điện phải đọc và hiểu bản vẽ cũng như đa phần các trang thiết bị được nhập khẩu từ nước ngoài về nên các thông số kỹ thuật đa phần bằng tiếng Anh.

Kỹ năng, phẩm chất cần có ở kỹ sư cơ điện

Để trở thành một kỹ sư cơ điện, bạn cần hội tụ nhiều kỹ năng. Đầu tiên là đòi hỏi phải có tính cẩn thận, tỉ mỉ, thích mày mò, coi trọng sự chính xác bởi làm việc trong ngành Kỹ thuật Cơ điện tử thường xuyên phải mày mò với máy móc, thiết bị, lặp đi lặp lại những quy trình công nghệ. Chính vì vậy, người làm Cơ điện tử rất cần sự nhẫn nại, kiên trì, chịu khó và chính xác đến từng chi tiết. Thứ hai, cần có tư duy logic, tư duy sáng tạo, yêu thích máy móc và đam mê công nghệ vì công nghệ thay đổi và phát triển liên tục, những kiến thức hôm nay có thể nhanh chóng trở nên lỗi thời. Do đó, ngành Kỹ thuật cơ điện tử cần bạn phải có sự yêu thích và đam mê công nghệ để liên tục trau dồi kiến thức, nâng cao trình độ, ứng dụng công nghệ vào việc phát triển các sản phẩm mới. Tiếp theo, bạn cần có tinh thần hợp tác, khả năng làm việc theo nhóm. Cơ điện là ngành công nghệ cao, khối lượng công việc cùng sự phức tạp của nó đòi hỏi sự chung sức của rất nhiều người. Những người tham gia, bên cạnh năng lực làm việc và nghiên cứu độc lập, phải có khả năng làm việc theo nhóm, bên cạnh việc thực hiện tốt phần việc của mình còn phải hợp tác tốt với những người khác để hoàn thành công việc chung. Chính vì vậy, tinh thần làm việc theo nhóm rất quan trọng.

Ngoài ra, kỹ sư cơ điện cần có kỹ năng giao tiếp, tương tác, phối hợp với các bên liên quan và trình bày, thuyết phục các đối tác đồng thuận với quan điểm và ý kiến của mình. Ví dụ: trong một công trình xây dựng, nếu muốn các công trình cơ điện phải được triển khai đúng theo thiết kế và bản vẽ, kỹ sư cơ điện phải biết thuyết phục và giảng giải để kỹ sư xây dựng hiểu, thực hiện hoặc sửa chữa và làm cho nó hoàn thiện đúng theo thông số kỹ thuật đề ra.

Đạo đức nghề nghiệp cũng được đề cao trong nghề đặc biệt là phẩm chất trung thực. Kỹ sư cơ điện cũng thường xuyên làm việc với các nhà cung cấp các thiết bị cơ điện cho các công trình xây dựng nên không thể tránh khỏi cám dỗ, đặc biệt là các công trình lớn.

Liệu sinh viên mới ra trường có làm ngay được không ?

Sinh viên mới ra trường chưa thể làm ngay với chủ đầu tư được. Nếu đi làm cho chủ đầu tư, quản lý nhà thầu nhưng lại không đủ kinh nghiệm để phản ứng và trả lời các phản hồi của khách hàng, nhà thầu thì sẽ gây ra sự chậm trễ và ảnh hưởng tâm lý không tốt đối với nhà thầu.

Môi trường làm việc của vị trí này

Đối với chủ đầu tư có hai môi trường làm việc: Ngoài hiện trường và trong các dự án tòa nhà (sau giai đoạn đầu tư). Riêng khối thực hiện dự án lại tách ra làm hai khối là thực hiện ngoài hiện trường và kiểm soát thiết kế. Ở giai đoạn sau đầu tư, kỹ sư cơ điện làm việc cùng với quản lý tòa nhà đảm bảo các hoạt động điện nước được vận hành trôi chảy.

Cơ hội thăng tiến trong nghề

Việc thăng tiến cần đi từ cơ sở, từ nhà thầu phụ tới tổng thầu rồi sang chủ đầu tư. Thường trong một ban quản lý dự án, kỹ sư cơ điện có vị trí cao nhất là phó giám đốc hay về mặt thiết kế sẽ là trưởng nhóm thiết kế. Sau giai đoạn xây dựng và đi vào vận hành, đặc biệt khi tích lũy nhiều kinh nghiệm, bạn có thể lên vị trí cao nhất là kỹ sư trưởng tòa nhà.

Tùy theo từng doanh nghiệp, khi mới ra trường thì mức lương của kỹ sư cơ điện tối đa là 10.000.000 đồng/tháng. Khi có kinh nghiệm và thực tiễn, tùy theo trình độ, năng lực và tay nghề, tùy thuộc vào mỗi dự án vào chủ đầu tư mà mức đãi ngộ của bạn có thể lên tới vài ngàn đô la Mỹ/tháng.

Xu hướng tương lai về nhu cầu nhân lực của ngành kỹ sư cơ điện

Xã hội phát triển, hiện đại hoá năng suất lao động là nhu cầu cần thiết, đòi hỏi sự chuyên môn hoá của thiết bị tự động, yêu cầu máy móc cần phải gọn nhẹ hơn, linh động hơn, uyển chuyển hơn và thông minh hơn. Điều này dẫn đến việc các máy móc tinh vi ra đời để hỗ trợ nhằm mang lại năng suất lao động cao nhất cho người lao động và cho cả nhà sản xuất. Vì vậy, nhóm ngành điện - điện tử ngày càng đóng vai trò quan trọng trong sản xuất và đời sống. Sau khi tốt nghiệp, sinh viên dễ dàng tìm kiếm cho bản thân một việc làm phù hợp với mức thu nhập ổn định. Đặc biệt, hiện giờ nhân lực kỹ sư cơ điện vẫn còn đang thiếu cả trong các khâu giám sát lẫn thiết kế và trong các khâu quản lý bóc tách khối lượng công việc.

Lời khuyên chuyên gia dành cho các bạn trẻ muốn theo đuổi nghề

Muốn phấn đấu đến mức cao nhất để hưởng những chế độ cao nhất trong nghề bạn phải chịu khó học hỏi, không những học tốt chuyên môn của mình mà còn phải tìm hiểu thêm các môn khác. Ví dụ như học về điện thì còn phải biết về nước, hướng gió,... chẳng hạn. Để lên cấp quản lý thì phải biết tổng hợp các chuyên môn, luôn luôn phải nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ và có kỹ năng giao tiếp quản lý điều hành.

 

- Theo chuyên gia Hoàng Long (Trích Cẩm nang nghề nghiệp hiện đại).