Hôm nay, bạn là những người trẻ, đang đứng giữa ngã ba đường quan trọng của cuộc đời là đưa ra quyết định chọn lựa nghề nghiệp phù hợp. Bạn cần phải trang bị cho những kiến thức về Định hướng nghề nghiệp để tự bản thân mình hiểu rõ và đưa ra quyết định đúng đắn cho con đường sự nghiệp sau này của mình. Hãy cùng Hướng nghiệp GPO tìm hiểu về thông tin này nhé!

1. Định hướng nghề nghiệp là gì? 

a. Khái niệm

Định hướng nghề nghiệp có thể được hiểu là việc mà cá nhân mỗi người tự đặt ra các lựa chọn nghề nghiệp trong tương lai. Các lựa chọn này cần đảm bảo phù hợp với khả năng, sở thích, tính cách, điều kiện gia đình,…, và những yếu tố khác có liên quan đến từng nghề nghiệp cụ thể như mức thu nhập, cơ hội việc làm.

b. Đối tượng cần định hướng nghề nghiệp

Bởi vì nghề nghiệp là một dạng hoạt động sẽ theo con người cả đời, cho nên đối tượng cần định hướng nghề nghiệp bản thân cũng vô cùng đa dạng về lứa tuổi, trình độ, kinh nghiệm và hoàn cảnh xã hội. Theo đó, đối tượng cần định hướng nghề nghiệp có thể học sinh THPT, sinh viên đại học, người đang tìm việc chưa có kinh nghiệm hoặc đã có kinh nghiệm và cả những người đã có những thành công nhất định trong sự nghiệp. 

2. Vai trò quan trọng của định hướng nghề nghiệp 

Mặc dù mọi người đều hiểu rõ tầm quan trọng của nghề nghiệp nhưng họ chưa thực sự xem trọng việc định hướng sự nghiệp tương lai. 

Vì sao cần định hướng nghề nghiệp bản thân?

Theo HRchannels bạn cần định hướng nghề nghiệp vì những lý do sau đây:

• Thứ nhất, việc định hướng nghề nghiệp sẽ giúp bạn có lựa chọn nghề nghiệp phù hợp nhằm đảm bảo chất lượng cuộc sống và thỏa mãn niềm khát khao của bạn. Bạn nên biết rằng, với quyết định nghề nghiệp sai lầm cuộc sống của bạn sẽ chịu tác động tiêu cực rất lớn. Nó có thể khiến bạn cảm thấy chán nản, bất lực, mất niềm tin vào cuộc sống và cảm thấy trống rỗng, bế tắc.
• Thứ hai, có định hướng nghề nghiệp đúng đắn sẽ giúp bạn xác định được những nghề nghiệp nào phù hợp với mình và có thể đưa ra lựa chọn tốt nhất. 
• Thứ ba, có định hướng nghề nghiệp đúng đắn sẽ làm giảm nguy cơ bỏ nghề, làm trái nghề, làm nhiều nghề khác nhau hoặc tệ hơn là thất nghiệp.
• Thứ tư, việc định hướng nghề nghiệp đúng đắn sẽ giúp bạn đạt được thành công trong tương lai. Bởi vì khi được làm đúng nghề nghiệp phù hợp với bản thân bạn sẽ dễ dàng phát huy tối đa năng lực của mình. 
• Thứ năm, có định hướng nghề nghiệp đúng sẽ giúp bạn xác định chính xác mục tiêu học tập. Bạn cũng biết rõ phải học những gì. Nhờ vậy bạn có thể tiết kiệm được thời gian và tiền bạc đầu tư vào việc học những khóa học, những ngành nghề không phù hợp.

Nên có định hướng nghề nghiệp từ khi nào?

Cuộc đời mỗi người sẽ trải qua nhiều bước ngoặt khác nhau. Trong đó có hai thời điểm quan trọng, được coi là thời điểm vàng để định hướng nghề nghiệp là lúc tốt nghiệp THPT và lúc tốt nghiệp Cao đẳng/Đại học.

Hai thời điểm trên được coi là thời điểm vàng vì lúc tốt nghiệp THPT chính là lúc bạn cần đưa ra quyết định lựa chọn ngành nghề và trường học phù hợp. Quá trình học tập kéo dài từ 3-6 năm nên một khi lựa chọn sai thì bạn sẽ vừa tốn thời gian vừa hao tổn kinh tế. Trong khi đó thời điểm tốt nghiệp Cao đẳng/Đại học là thời điểm bạn sẽ lựa chọn cho mình một công việc, một môi trường phù hợp để hoàn thiện bản thân. Nếu lựa chọn sai, có thể cả đời bạn cũng không thể tìm được con đường thăng tiến và phải chịu nhiều khó khăn về mặt tài chính. 

3. 05 nghề nghiệp của tương lai

Dưới đây là những nghề nghiệp tương lai mà Alec Ross - tác giả của cuốn sách "Công nghiệp tương lai" (The industries of the future) đã trả lời câu hỏi: "Điều gì đang diễn ra và rốt cuộc nền công nghiệp sẽ thay đổi cuộc sống trong tương lai như thế nào?"

Với sự quan sát tỉ mỉ đến từng ngóc ngách của những ngành công nghiệp mới nổi và kinh nghiệm của mình, Alec Ross đã chỉ ra năm ngành công nghiệp rồi đây sẽ thay đổi thế giới trong tương lai về mọi mặt kinh tế, chính trị, xã hội lần lượt là: robot, di truyền học, tiền tệ kỹ thuật số, an ninh mạng và dữ liệu lớn. Bên cạnh nguồn thông tin dồi dào được cung cấp trong sách, tác giả còn đưa ra nhận định riêng của mình về những ngành công nghiệp này, đây có thể xem như lời chỉ dẫn cho các quốc gia, xã hội và mỗi cá nhân khi đứng trước những triển vọng và cả nguy cơ của làn sóng đổi mới này.

• Robot

Nếu như trước đây con người khi nghĩ tới robot là nghĩ tới một lực lượng lao động phục vụ cho con người ở nơi làm việc thì trong tương lai, tác giả cho rằng trong tương lai con người sẽ phải học cách sống cùng với robot. Khi nói "sống cùng", Alec Ross muốn nói tới mọi khía cạnh trong sinh hoạt đời thường của mỗi người như chăm sóc người bệnh, dạy học, giúp việc nhà,... Những tiến bộ đột phá trong công nghệ robot được dẫn đầu bởi năm quốc gia: Nhật Bản, Hoa Kỳ, Trung Quốc, Đức và Hàn Quốc và tác giả còn chỉ ra sự chênh lệch rất lớn giữa những quốc gia dẫn đầu này và phần còn lại của thế giới. Về việc robot tham gia vào đời sống con người, tác giả còn nhận ra sự khác biệt bất ngờ trong cách nhìn nhận vấn đề này giữa các nền văn hóa phương Tây và phương Đông. Bấy lâu nay chúng ta vẫn nghĩ rằng với sự phát triển của mình, hẳn các nước phương Tây sẽ cởi mở hơn về việc này, thế nhưng thực tế lại chứng minh điều ngược lại.

• Di truyền học

Alec Ross cho rằng :" Ngành công nghiệp giá trị hàng ngàn tỷ USD của giai đoạn vừa qua được xây dựng dựa trên nền tảng mã nhị phân 1 và 0. Giai đoạn kế tiếp sẽ được xây trên mã di truyền của chính chúng ta." Việc giải mã được bộ gen người đã mở ra một kỷ nguyên mới cho con người. Bên cạnh những nhiệm vị tưởng như bất khả như điều trị ung thư, kéo dài tuổi thọ con người, làm sống dậy những sinh vật đã tuyệt chủng một cách đáng kể, khi nhắc đến di truyền học, tác giả tin rằng trong tương lai gần, con người sẽ gần như có khả năng biết trước tương lai. Bằng cách mở khóa bộ gen, bố mẹ sẽ biết trước những rủi ro mà con họ sẽ gặp phải trước khi đứa bé ra đời, hay đơn giản hơn là con họ sẽ bao nhiêu, trông như thế nào. 

Đây là một điều kỳ diệu nhưng đồng thời cũng khiến những nhà khoa học lo lắng, vì rất có thể đây sẽ là khởi đầu của một quá trình tạo ra những đứa trẻ sơ sinh có chủ đích. Nghe thì như phim viễn tưởng nhưng cuộc đua di truyền của các nước đang dần biến những điều không tưởng thành sự thật

• Tiền tệ kỹ thuật số

Lĩnh vực theo truyền thống vốn là độc quyền của nhà nước như tiền tệ đang dần trở thành sân chơi của những người có ít tiếng nói ở bất cứ nơi nào trên thế giới. Những khái niệm mới xuất hiện khi công cuộc mã hóa tiền tệ bắt đầu như: thị trường tín thác mã hóa, thanh toán số, bitcoin, blockchain,... đều được giải thích một cách minh bạch và dễ hiểu. 

Khi đứng trước một thứ quá lớn lao và mới mẻ, người ta đương nhiên sẽ có nhiều phản ứng khác nhau. Có người lạc quan quá mức, người không quan tâm, người lại sợ sệt, cuốn sách dặn dò :"Tính không thể dự đoán của một thí nghiệm như thế này là rất lớn. Chúng ta cần phải nhớ luôn khiêm tốn." Khiêm tốn chính là thái độ phù hợp nhất khi chúng ta ở trong cuộc chơi mang tầm vóc toàn cầu - bởi vì không ai đoán trước được những biến động của nó.

• An ninh mạng

An ninh mạng có xuất phát điểm tương đối khiêm tốn, là một ngành phụ mang chức năng công nghệ thông tin ngày nay ngành an ninh mạng đã phát triển nhanh chóng và trở thành ngành công nghiệp có được nhiều sự đột phá nhất trên thế giới. Từ khi chúng ta tìm cách vũ khí hóa mã máy tính, sự tăng trưởng của ngành an ninh mạng là không thể tránh khỏi. Nó trở thành mối quan tâm của các công ty, tập đoàn, quân đội và các chính phủ bởi vì thiệt hại của những cuộc tấn công mạng không hề thua kém thiệt hại do chiến tranh thông thường gây ra. 

Điều lo lắng nổi cộm ở ngành công nghiệp này mà tác giả đề cập là sự cân đối giữa hai thứ: tự do và an ninh."Tất cả chúng ta đều muốn có tự do đi kèm với một mức độ trực tuyến sôi động, nhưng tự do mà không có an ninh mạng thì mong manh, còn an ninh mạng mà không có tự do thì lại là áp bức."

• Dữ liệu lớn

Sự bùng nổ trong việc tạo dữ liệu mới chỉ mới xuất hiện gần đây, nhưng những phát triển về công nghệ đã làm lượng dữ liệu trên thế giới tăng theo cấp số nhân. Với sự xuất hiện của dữ liệu lớn (Big data), con người ta đã ứng dụng nó để giảm bớt những bất cập trong đời sống : xóa đói giảm nghèo, rào cản ngôn ngữ,... Những khả năng vô tận của dữ liệu lớn nếu ở trong tay đúng người sẽ tạo nên thay đổi tuyệt vời cho cuộc sống con người, nhưng nếu không thì sao? Theo Alec Ross: "Câu hỏi ai sẽ sở hữu dữ liệu này cũng quan trọng không kém việc ai sở hữu đất đai trong thời đại nông nghiệp và ai sở hữu nhà máy trong thời đại công nghiệp."

Sự phát triển của năm ngành công nghiệp trên đồng thời cũng là thách thức không hề nhỏ cho tất cả chúng ta, đặc biệt là những người không theo kịp và không có khả năng theo kịp những cú chuyển mình này. Cuốn sách này sẽ giúp bạn phần nào bắt kịp với thế giới, ít ra là về mặt lý thuyết và chuẩn bị tâm thế sẵn sàng để thích ứng trong tương lai. 

Tuy những nhận định cá nhân của Alec Ross có thể không quá sâu sắc hay mới mẻ nhưng cầm cuốn sách này trên tay bạn sẽ có cảm giác như mình đang đọc bản tổng hợp đầy đủ nhất của các bài báo về năm ngành công nghiệp kể trên. Cũng chính điều này đã biến cuốn sách trở thành một thứ cẩm nang mà bất kỳ ai cũng có thể tìm đọc

4. Những loại hình nghề nghiệp sẽ biến mất trong tương lai gần 

Sau khi xem xét những thay đổi về công nghệ, kinh tế xã hội và môi trường trong những năm tới, thì chuyên mục Data Driven Investor của trang Medium đã đưa ra dự báo danh sách 4 ngành có khả năng biến mất (hoặc trở thành thị trường ngách) trước năm 2030. Họ sử dụng gần 1/4 lực lượng lao động, nhưng trong vòng 10 năm nữa, những công việc này có thể sẽ biến mất. Các loại hình nghề nghiệp này gồm:

• Tiếp thị qua điện thoại

Hình thức tiếp thị này sẽ dần biến mất vì sau này nó có thể hoàn toàn được tự động hóa. Ngoài ra hình thức này cũng thường gây khó chịu và phiền hà. Vào năm 2017, tờ Guardian đã đăng một bài báo dự đoán những công việc sẽ biến mất trong tương lai. Và tiếp thị qua điện thoại có đến 99% khả năng tự động hóa hoàn toàn trong vòng 15 năm nữa. Gần 70% khách hàng B2B sẽ lên mạng tìm kiếm các giải pháp kinh doanh thay vì ngồi chờ cuộc gọi tư vấn. Ngày nay, nếu bạn gọi cho một khách hàng tiềm năng để chào hàng, thì cơ hội bán được hàng là dưới 5%. Đa số sẽ cúp máy.

• Bán lẻ có nhân viên

Giống với tiếp thị qua điện thoại, bán lẻ có nhân viên cũng sẽ dần biến mất do xu hướng tự động hóa. Nếu công việc thu ngân có thể biến mất, thì những người đang làm những công việc liên quan đến ngành bán lẻ như người bán hàng hoặc người dọn dẹp cũng sẽ gặp "nguy hiểm". Rất có thể không lâu nữa các cửa hàng tự động như Amazon Go sẽ ở xuất hiện ở khắp mọi nơi. Trên thực tế, chính Amazon đã tuyên bố rằng họ có kế hoạch mở thêm hơn 3000 cửa hàng tự động. Kế hoạch này, đến từ một công ty kiếm được 300 triệu USD chỉ bằng cách phát triển một nút bấm như Amazon, thì nghe có vẻ rất khả thi.

• Ngân hàng có nhân viên

Các chuyên gia cảnh báo rằng những người đang làm các công việc như dịch vụ khách hàng, trung gian và hậu cần có thể sẽ sớm bị máy tính thay thế. IHS Markit ước tính rằng 1,3 triệu nhân viên ngân hàng ở Hoa Kỳ và 500.000 nhân viên ở Vương quốc Anh có khả năng mất việc trong tương lai gần.

Theo báo cáo của GP Bullhound, thì có đến 91% người thích sử dụng một ứng dụng thay vì đi đến các chi nhánh ngân hàng. Trong số đó có cả tôi và những người quen của tôi. Còn nếu bạn cảm thấy xếp hàng và chờ đợi là một thú vui thì tôi cũng không có ý kiến. Nhưng nếu bạn không thích chờ đợi thì tôi cá là bạn thích giao dịch với ngân hàng từ xa thay vì lái xe đến tận đó.

• Đại lý du lịch

Hiện nay, hầu hết mọi người đặt phòng thông qua các trang web như Booking.com, Hostelworld.com, Airbnb.com. Một số khác thì đặt phòng trực tiếp hoặc sử dụng các công cụ như Google Hotels và TripAdvisor. Ngày nay, không riêng gì người trẻ mà cả những người lớn tuổi cũng có xu hướng đặt phòng như vậy.

Vào năm 2017, một báo cáo của Local Data Company (LDC) cho biết chỉ riêng ở Anh đã có khoảng 700 đại lý du lịch truyền thống đã đóng cửa. Nghiên cứu cho thấy nguyên nhân dẫn đến việc đóng của hàng loạt là do các đại lý này không có khả năng cạnh tranh với các OTA (đại lý du lịch trực tuyến) và các công ty cho thuê phòng như Airbnb.

Tuy nhiên, vẫn sẽ còn một số đại lý du lịch tồn tại trong tương lai. Và hầu hết chúng sẽ hoạt động trong các lĩnh vực như du lịch mạo hiểm, thể thao mạo hiểm hoặc du lịch theo nhóm dành cho người hưu trí. Hoặc cũng có thể là du lịch ngoài trái đất. Những lĩnh vực này vẫn còn cần đến những công ty hoặc đại lý du lịch, đặc biệt là lĩnh vực du lịch ngoài không gian.

Hướng nghiệp GPO hy vọng các bạn đã có những thông tin hữu ích. Nếu các bạn có bất cứ thắc mắc hay cần hỗ trợ tư vấn hướng nghiệp, vui lòng đăng ký thông tin tại đây.

Phan Ngọc
Theo hrchannels.com

Xem thêm bài viết cùng chủ đề:
Dịch vụ tư vấn hướng nghiệp toàn diện